Vroeg of laat moest ik de knoop doorhakken, wat zal ik antwoorden als iemand me vraagt wat de nieuwe Bertha kost? Het is € 12.000 geworden. Waarvan € 2.100 voor vader staat is, lees btw.
Maar daar haal je heel wat mee in huis; De boot is vanwege haar klassieke verschijning niet onderhevig aan modegrillen en zal -mits wat onderhoud en verstandig gebruik- over 30 tot 40 jaar nog steeds dienstig zijn, hoe meer de gebruikssporen duidelijk worden, hoe beter de ouderdomsglans ervan af zal stralen. Een familiestuk waarmee de kleinkinderen nog mee zullen kunnen flaneren met trots en anekdotes ten over om te vertellen aan de waterkant. Althans als het waterflaneren met de familie-genen goed doorgegeven wordt. En dat, moet ik toegeven uit eigen ervaring, heb je niet in de hand.
Voor de aandachtige kijker, bovenstaande foto toont het messing stripje dat ik monteerde op de neus. Met de gebruikelijke aandacht voor detail en afwerking, dat spreekt vanzelf.
Weinig nieuws vanuit het atelier momenteel (* zie onder) en vandaar een anecdote over aanmeren. Die me te binnen schoot bij het bekijken van een foto uit mijn recente collectie kiekjes.. De foto toont het einde van dag drie van La Semaine du Golfe 2019. Onze vloot is aangemeerd in Port d’Arradon. Onze zeilschouw ligt naast drie boten van de steiger (Die met de oortjes).
En ziedaar de touw-anarchie die ontstaat als vijf boten proberen vast te maken aan één bolder. Het ziet er al-bij-al nog netjes uit, de ene had verstandig gekozen voor het landvast door de bolder te halen en vast te maken in de boot, de meeste gingen voor een paalsteek en één ging er kruislings overheen. Als laatste in de rij leek het ons verstandig om niet noch meer chaos te veroorzaken op de overbezette bolder en we bonden ons landvast rechtstreeks aan de buur, de zwarte Illur.
Wetende dat we de volgende ochtend er als de kippen moesten bij zijn om te vertrekken -onze boot lag de verste van de steiger en daar niet aan vast- waren we fris en op tijd. Maar dat was niet vroeg genoeg voor het Franse viertal 70-plussers die reeds zaten te wachten in hun zwarte Illur. Van zodra we aankwamen staken ze ongeduldig en vastberaden van wal met ons langszij vastgemaakt, wrikkend naar de wijde plas. Onwaarschijnlijk, opa stuurde de Illur en de zeilschouw tegelijk (6 personen en ca. 500kg boot in totaal) al wrikkend door een doolhof van aangemeerde jachten in de stroming. Na pakweg 10 minuten hadden mijn maat en ik de boot opgetuigd en lieten de nieuwe vrienden ons los. Wonderlijk. En naar aanleiding van de gebeurtenis die ochtend wil ik ook leren wrikken. De volgende boot, de “Little Crab” zal een wrikgat hebben. …Waarmee ik de geschiedenis wil ingaan als de laatst geziene Oostendse wrikker.
(*): De tekeningen van Doug Hylan’s Crab Skiff zijn onderweg van Brooklin U.S. naar Oostende en gezien het heersende wereldwijde ongemak kan het nog even duren voor ze aankomen. Zolang ik ze niet heb besteed ik mijn tijd aan de renovatie van een huis.
Een zonnige zondagmiddag met een vriendelijk windje was het, toen ik ze voor het eerst te water heb gelaten. Zonder randanimatie weliswaar, de heersende omstandigheden laten het niet toe.
Het optuigen verliep wat houterig en al doende kwam ik tot het besef dat het geen verband hield met de boot maar met mezelf; Het was zeven maanden geleden dat ik een boot op het water had opgetuigd. Bovendien was ik (wellicht overdreven) behoedzaam bij iedere handeling. In zo’n nieuwe glimmerd wil je niet op de eerste dag een deuk of een kras door onbedachtzaamheid.
Het tochtje begon met roeien naar de hogerwal kant van de steiger. Hier merkte ik metéén hoeveel lichter deze boot is dan het origineel. Ze maakt meteen vaart maar vraagt enige precisie bij het hanteren van de riemen; Een onevenwichtige slag is genoeg om ze uit koers te brengen. En dan ja hoor: De riemen die uit de roeidollen springen. De schachtjes zijn net wat te dun uitgevallen voor de dollen. Dat vraagt om een correctie.
Het zeilen was zoals het betaamt voor dit type boot een beschaafde aangelegenheid. Vooraf was ik bijzonder benieuwd naar de mogelijke loef- of lijgierigheid (Door het extra vierkante meter zeil en het gewijzigde zwaard) maar de boot stuurt strak vooruit en is minimaal loefgierig zoals het hoort.
Bij het aftuigen botste de buitensteven onschuldig met de steiger en die nam daarbij een hapje uit het hout, dat wordt de tweede correctie: Een bronzen beschermingsstrip voor de buitensteven.
En zoals steeds: Nu genoeg bootlatijn en hier wat prentjes:
Maar er is een haar in de boter, … weetuwel. Hoewel het werk in het atelier achter gesloten deuren vlotjes kan blijven plaats vinden is één en ander beperkt gezien ik onder de noemer val van “niet essentiële bedrijven”. De haast wekelijkse ronde naar mijn vaste leveranciers is weggevallen en bovendien mag ik het water niet op.
Tja en toch, ze is klaar om te proefvaren. In afwachting van mildering van het ongemak heb ik de tijd om me in ontspannen sfeer te verdiepen in de geheimen van een ” balanced lug” .
Zeilenmaker Wittewrongel maakte me twee zeiltjes helemaal naar wens. Eén voor een gunter-tuig en één voor een gaffeltuig. Hoewel, gaffeltuig is niet helemaal juist. In’t Engels noemt het een “balanced lug” en in’t Frans is het een “balance lug”; Scheelt slechts de letter “d” in schrijftaal. De Nederlandse aanduiding is “nokzeil” of “nokkenzeil”. Dat is een vorm van zeiltuig waarbij zowel de giek als de gaffel voor de mast uitsteken. In het beste geval staat het zeil bij het optuigen in één ruk aan de gaffelschoot vlekkeloos strak en je zou bij een “Le Mans start” 15 minuten voorsprong moeten hebben op de competitie. Wel ik geloof het graag maar de “balanced lug” zeilvoering zal nog wat praktijkervaring van me vergen. Dat zal dan gebeuren in de “Little Crab“, wat de volgende boot is die gebouwd wordt, en waarvoor dit zeil is bedoeld.
Het nieuwe zeil voor de boot (het gunter-tuig) is een vierkante meter groter als het vorige en de boot is minder zwaar. Het optuigen is voor me bekend terrein, het zeilen met de nieuwe boot wordt iets waar ik naar uitkijk.
En nu wat prentjes:
Eerder kocht ik kant en klare roeiriemen, echter bij het bestellen had ik de lengte verkeerd ingeschat. De opdondertjes van 1,8 meter zijn verhip 60 cm te kort. En ziedaar, op een zondag dacht ik ik heb tijd, hout, lijm en wat gereedschap om ze te verlengen: Aan de slag. Een rondhout verlengen door middel van een las is best bewerkelijk maar het resultaat maakt alles goed.
Nadat de zwaardkast er definitief was ingeschroefd moest de romp gedraaid worden. Dat deden we gedurende een tussenstop met het gezin bij een zondagse wandeling. Met zijn vieren was ze in geen tijd gekeerd.
Over de schuur- verf- lak- en plamuurklus die daarop volgde blijf ik kort. Het resultaat was een glimmende witte (ivoor-witte) buik en zwarte romp. Na de verfklus monteerde ik de slijtlatten, echte slijtlatten, van het soort die tegen verslijt weerstaan maar vroeg of laat zullen vervangen moeten worden. Vandaar dat ze enkel geschroefd en met spaarzaam opgebracht “bedding compound” zijn gemonteerd. Ik zoek me lam naar een beter woord voor “bedding compound” maar er schiet me niets te binnen. Het is plakkerige mastiek die een beetje hardt, oké?
Een maat kwam om ze weer rechtop de schragen zetten. En dat was net voor de Corona-historie. Op minstens 1,5 meter van mekaar schreden we de romp nader en draaiden ze 180°, althans daarna met 14voet (ca.4m) onvermijdelijk uit mekaar.
Ondertussen, want tussen de diverse laklagen heb je tijd om wat te doen, maakte ik een gebogen laminaat uit drie stroken Oregon Pine om er een meer vriendelijk ogende helmstok van te maken. Voor het maken van de gaffelvork van de giek trok ik de nodige tijd uit. Overdreven voor een werkboot? Jazeker, maar het resultaat is verbluffend en ondertussen had ik het genoegen om geheel in de geur van naaldhout bedolven te zijn in snippers Oregon Pine.
De binnenkant dan opnieuw. Veel schuren en lakken, wat kan ik zeggen? Tip: Koop de betere afplaktape (=prijs x 3), het resultaat is zoveel beter.
Onderaan de beelden zie je de voorlopige mastvoetjes. Dat zijn Optimist onderdelen. Die gaan me later -bij testvaarten- helpen om de juiste mastpositie te bepalen, heel precies kan ik dan de mast voor- en achterover zwiepen tot de beste hoek is gevonden. Eens die vastgesteld maak ik de definitieve mastvoet. Meer over de mastvoet- zeilvoering- bootbalans in een volgende post.
Hier keek ik naar uit; Het moment dat de romp van het spantenraam kon gelicht worden en omgedraaid. Nu met enige spoed de zijplaten trimmen, want een romp met danig overschot aan vrijboord is pijnlijk lelijk om te zien. komt goed, over enkele dagen toon ik de opgeschoonde versie van deze rauwe diamant.
