Berthas veranderd

Original Image: Kieler Nachrichten

(Origineel beeld uit Kieler Nachrichten)

Berthas.be is vanaf 1 December 2023 anders, deze webstek is er niet meer om houten bootjes aan te bieden die ik maak. De pure liefhebberij neemt het weer over.
Voor wie het liever direct heeft: de bootjesmakerij om den brode is afgelopen, het was onrendabel.

Wat nu?
Tja eigenlijk verandert er voor de lezer hier op Berthas.be niet zoveel, mogelijks wordt enkel de blog nog aangevuld met trivia en blijven er de beschrijvingen van mijn boten om in te snuisteren, voor wie belang of interesse heeft in een type.

Maar je mag nog bellen natuurlijk

Van Loon Hardzeildagen 2023

Een tweede keer had ik de gelegenheid om deel te nemen aan de Van Loon Hardzeildagen.
Voor het jaarlijkse rond- en platbodemtreffen in Veere Zeeland waren we uitgenodigd door een vriend die ons één van zijn catboten ter beschikking stelde.
De Catboten waren er met vier: de Novatus, de Krüml, de Mermaid of de Scelveringhe en de Pleione. Wij (mijn maatje Frans, mijn vrouwtje Marijke en ik haar mannetje) zeilden met de Pleione, een houten boot uit 1932 schitterend gerestaureerd door de huidige eigenaar.

De wind was fors en de verwachting kondigde toenemende wind aan gedurende het verloop van de wedstrijd. Dat was ook zo maar wij, de gastklasse, waren klaar met de wedstrijd tegen dat de wind begon aan te trekken. We moesten slechts één wedstrijdbaan varen (de grootste booten drie banen en de grote twee).
Onnodig te zeggen dat de Pleione ons snel en vooral comfortabel door de wedstrijd heeft meegenomen. Het is een met liefde onderhouden Catboat, ze was netjes gereefd voor de omstandigheden en dan geeft ze je een zeil-ervaring als een vliegend tapijt terug.


Voor wie van traditionele zeilschepen houdt -Vooral de grotere modelletjes dan- en ze wil zien wedstrijd varen is het evenement Van Loon Hardzeildagen een aanrader. (Elk jaar op de derde zaterdag in juli vindt dit evenement plaats).
Wie de kans krijgt om deel te nemen aan de wedstrijd maakt iets onvergelijkbaars mee.

Met dank aan mijn zeilmaten voor de gelegenheid, het vertrouwen en een amicaal weekend.

Nederlandse Catbootclub meeting, Alkmaarder meer

De Nederlandse Catboot club (NCC) hield zijn jaarlijkse reünie deze keer in Uitgeest in de jachthaven/camping Zwaansmeerpolder.
Goed weer, aangenaam gezelschap, groot genoeg meertje en extra ondersteuning van de jachthaven/camping. U voelt het aankomen; Het was een geslaagde reünie.
Er waren zeven deelnemende boten waarvan B3 de kleinste was.

beeld: https://www.facebook.com/hashtag/zwaansmeerpolder

Dat maakte gedurende het zeilen weinig verschil, allemaal varen ze ongeveer dezelfde snelheid op alle koersen (met gemiddeld 3Bft).
… Onnodig te zeggen dat de mini-catboot-jachtjes meer comfort aan boord te bieden hebben, het zijn heerlijk zeilende campers en ze zien er tijdloos uit tot haast uitbundig genoegen van wie ze ziet zeilen.
Maar dus B3 zeilt als een kleine catboot, echter er is iets wat ze niet kan, heb ik ervaren; Solo op- of aftuigen op open water.
Allerlei oplossingen bieden zich aan, van water-anker tot lijnen naar midscheeps voeren.
Mogelijk een detail maar zeker iets om uit te zoeken hoe dat best verbeterd wordt.

Oostende voor anker 2023

De tweede deelname was het voor me.
Onder dezelfde hybride hoedanigheid als deelnemende boot en standhouder tegelijk.
Oostende voor anker (O.V.A.) is namelijk de combinatie van enerzijds een vloot deelemende traditionele schepen die stationair aangemeerd liggen in de dokken van de binnenstad en anderzijds een veelheid van stands of kraampjes die allerlei te bieden hebben van gerookte haring over ijzersmederij naar breigoed met een maritiem etiketje. Dat overgoten met scala van muzikaal vertier op podia of mobiel fanfaregeschal, hemeltergend kabaal voor de ene en feestgedruis voor de andere.
Ik doe met deze beknopte beschrijving O.V.A. vermoedelijk tekort, ga bij interesse even een kijkje nemen op hun website.
Maar goed, Bertha(3) was er een deelnemende boot op de wal met en presentatie standje er tegenover.


Dank aan de organisatie om me uit te nodigen, ik stel het op prijs.
Hoeveel van de 150.000 bezoekers over de vier dagen er de boot opgemerkt hebben kan ik niet inschatten, pak-em-beet een tiende waarvan de helft even is blijven staan om van naderbij te kijken.
Ik mijmer even na maar ik denk dat Bertha 3 deel uitmaakte van een decor dat doet dromen van grijpbare vrijheid en onbekommerd reizen. Dat onthoud ik van de talloze gesprekken en gelukkige gezichten die ik zag die vier dagen.
Onverwachte ontmoetingen ook, met mensen die twee (inmiddels drie) weken geleden erbij waren gedurende La Semaine Du Morbihan, de aanblik van het bootje trok ze nader en bij het zien van de sticker op de spiegel barstte een uitwisseling van ervaringen los, bijzonder dat kleurde de dag.
Net als vorige keer was ik verbaasd over de bewondering die ex-schrijnwerkers uitten over de boot, terwijl ik me niet kan inbeelden hoe ze wonderlijk schrijnwerk hebben getoverd 60-70-80 jaar geleden. Bestudeer een keer een binnendeur met omkasting uit 1930 om maar wat te zeggen, dat doet me duizelen over hun vernuft.

Afin, behalve de boot die genoot onder de belangstelling waren er de twee houten tuinstoelen die ik als aandachts-trekkers naast de presentatie banner had gezet (zonder die was er niet veel te zien in het standje).
Die, niet geheel onverwacht, trokken de nodige aandacht en menig gegadigden wilden ze kopen van me, of vroegen er toelichting bij.
Welnu, volgend jaar maak ik er mogelijk een paar op voorraad om mee te nemen, maar wie nu metéén aan de slag wil ziehier wat info om ze zelf te maken:
Een tuinstoel van latjes

La Semaine Du Golfe 2023 met B3

De weersverwachting voor de week van SDG 2023 was dagen voordien bijzonder ongunstig; Onweer en buien waren voor de volledige periode aangezegd.
Met de nodige kledij en een dubbel gecontroleerde reef-voorziening trokken we naar Vannes.
De volgende dagen bleken gelukkig véél gunstiger uit te vallen als verwacht, een opluchting.
Flotille 2 (Vloot 2 waar we ons met Bertha 3 hadden ingeschreven) was deze 11de editie uit zijn voegen gebarsten; 230 aangemeldde boten i.p.v. de geschatte 180.
Dat was voor de organizatie -en de deelnemers- vaak de aanleiding om te improviseren en terug te grijpen naar hun lijfspreuk “Débrouillez-vous” of “Zoek het maar uit”.
Dat wisten, kennen en bergrijpen we. Bij deze derde deelname verraste ons weinig en gingen we automatisch in de zelf-redzaamheid-modus.

Echter genoeg over de rand-gebeurtenissen en over naar hoe B3 zich heeft gedragen gedurende de tochten in de Golfe Du Morbihan.

Ze zeilt mee met de snelle boten op halve wind en ruime wind koersen, zit bij de middelmaat aan de wind, en dobbert achteraan voor de wind.
Het gevoel van stabiliteit was overtuigend, we waren bovendien met zijn twee aan boord.
Vermoedelijk zou een solo-vaart voor de wind vanaf 4Bf enige concentratie vragen.
Golfslag neemt ze makkelijk en zelden komt er boegwater aan te pas. Bij het nemen van korte golfjes van een voorbijvarende RIB wil ze wel eens flink klappen met de platte voorkant en behoorlijk haar vaart verliezen.

Het ratelblok aan de grootschoot dat zeilmaat Frans had toegevoegd was een hemelse ingeving. Bij 4 tot 5 Bft voelt het niet aan alsof het tijd is om te reven maar de spanning op de grootschoot wordt wel vermoeiend. Het ratelblok was in die omstandigheden als de uitvinding van warm water.
Toegegeven, het geratel op een klassiek zeilbootje is geen uiting van goede smaak (integendeel), maar het was wel comfortabel om te hebben.

We hebben ze die week geroeid, veel en lang (te veel en te lang voor ons welzijn).
En ze ploegt zich best vooruit tegen golfslag en wind. Maar en hoewel ze een zeil- en roeiboot is, er zijn betere roeiboten.
We hadden ons voor het in- en uitvaren van de havens voorzien van een electrische 40kWh fluistermotor en die heeft goede dienst bewezen.
Niet helemaal zuiver in de leer van een zeil- en roei vloot maar zo’n stille soepmixer op de achterspiegel is een bonus die niet te versmaden is.

Ruimte. Het is een brede boot voor zijn lengte en vandaar ruimte in overvloed aan boord om plaats te nemen. Vanwege de stabiliteit maakt het ook niet zoveel uit waar je plaats neemt.
Droge berging, of berging voor spullen is er voldoende maar het is relatief beperkt voor zo’n ruime boot. Heeft alles te maken met de twee waterdichte caissons aan weerskanten van de romp … die voor de veiligheid enkel lucht bevatten.

Jawel we hebben schade opgelopen. Op dag drie zijn we door een tegenstroom gevangen en op een rotskust gevaren. Het roer heeft er een flinke tik gekregen en is door die schade op dag vier gebroken.
Driewerf helaas.
We werden naar aanleiding van het gebroken roer gesleept tot de dichtsbijzijnde haven en vervolgens zijn we op eigen kracht verder geroeid tot de eindbestemming van die dag (Plougoumelen).

Paul Gartside’s Crisic Cat is een waardige boot om met gemak deel te nemen aan het veeleisende “Semaine Du Golfe” maar deelnemen aan “La Grande Parade” op dag vijf was voor ons niet meer mogelijk… Verdikke.
Met een pint op een zonnig terras in Vannes op zaterdag (gedurende “La Grande Parade”) was dat snel vergeten.

Hieronder nog een filmpje van Vrijdag 19 mei waar we met de volledige vloot gedurende een uur heen en weer zeilden tussen twee eilanden in afwachting van het kerende getij om de monding van de baai te kunnen oversteken.

Berthas op tour 2023

Enkele evenementen staan dit voorjaar op de agenda;
La Semaine du golfe 2023
Oostende voor Anker 2023
Nederlandse Catboat club reünie … ook 2023 jawel

La Semaine Du Golfe in Bretagne zou nu voor mij (en zeilmaat Frans) de vierde zijn maar de vorige editie in 2021 vond niet plaats vanwege een onvoorzienlijk akkefietje.
Ik ontmoette Anne Burlat en Polig Belefant op Oostende Voor Anker 2022 en had de gelegenheid om ze te vragen of ze de 2023 uitgave het evenement de 11de of de 12de zouden benoemen.
Het zou toch de 12de worden omdat ze de 11de voor zo goed voor mekaar hadden geregeld, wat ook gold voor de deelnemers.
B3 neemt deel en Frans en ik hebben ons voorgenomen om het te trekken tot de laatste dag. Waarbij de gehele vloot met +1000 boten in de baai wordt geslurpt door het getij en als voorbijvarende gladiatoren paraderen aan een toeschouwende menigte.
Één en ander is bedacht met goede timing en een beveiligde omkadering op het water maar voor ons (flotille 2; voile et Aviron) okkernootjes is het niet uitzonderlijk om in de stroming pirouetjes te maken. Iets om naar uit te kijken zondermeer.

Als Oostendenaar en botenbouwer heeft Hubert Rubbens (de Organisator van OVA) me uitgenodigd om weer deel te nemen aan Oostende Voor Anker, dat doet deugd en welja B3 zal er te zien zijn. OVA is enkele weken na La Semaine en vermoedelijk zullen er de eerste gebruikssporen/littekens op B3 zitten; Met bijhorende overdreven avontuurlijke verhalen, dat spreekt vanzelf.
De stand wordt beter als vorige keer, veel beter zelfs, een echte presentatie van Berthas waarlijk. (Vorig jaar stond er enkel mijn fiets omdat ik op D-Day pas vernam dat ik een stand had. Niet erg, kan gebeuren.).

De Nederlandse Catboat club reünie.
Die vindt plaats van 23 t.e.m 25 juni op de Zwaansmeerpolder – Uitgeest. Niet echt een publiek evenement maar wie er belangstelling voor heeft is welkom.
Zonder twijfel zal er hier één en ander over te vernemen zijn in de aanloop ervan.

Poule de luxe

Een veel gehoorde opmerking in een gesprek over houten bootjes is “Veel onderhoud zeker?”
Helemaal ontkennen kan je dat niet maar het valt best mee in het geval van kleine bootjes in de categorie van 3 tot 4,5 meter die niet permanent in het water liggen.
Binnen gestald of buiten onder een degelijke hoes lijden ze nauwelijks tot helemaal niet aan verslijt. En ze zijn klein dus onderhoud staat in evenredig verband met volume, wat ook geldt voor het aantal onderdelen en/of uitrusting.

Deze -inmiddels 24 jaar oude- skiff kreeg onlangs voor de derde keer een volledige lak en vernis beurt. Het was geleden van lente 2017 wat betekent dat ze ca. om de zeven à acht jaar aan onderhoud en nazicht toe is. Valt mee vind ik.

Klein onderhoud

Na het weekendje Veerse Meer was er enig kluswerk. De uitrusting van B3 heeft wat aanpassingen en/of verbeteringen nodig.

1 – De grootschoot met het overlooptouw over het middendoft is onhandig en ronduit hinderlijk.
Een bemanning vind erdoor geen vrije ruimte en is beperkt in beweging van achter naar voor.
Erger nog, als solo zeiler is het overlooptouw een flinke hindernis als die snel van de stuurpost naar voren moet klauteren en terug. Bij het roeien met opgetuigd zeil (ook als dat is opgetrokken met de kraanlijn) is datzelfde touw hinderlijk.
Het overlooptouw is nu vervangen door een enkel aanhechtingspunt midden de zwaardkast.
2 – Als enige aanleggen aan een ponton of steiger en de aflandige windkant kunnen kiezen is een voorrecht dat ik als beschut-water-zeiler goed ken.
Tè goed want in het eerste beste echte haventje bestaat die luxe niet en B3 was er niet voldoende klaar voor; Ze mist aanhechtingspunten voor meertouw en fenders. (zie onder)
3- De mastkraag onderaan de mastvoet is overbemeten (mogelijk onnodig) en breekt de giek- of mastklauw bij een verkeerde of onverwachte handeling gedurende het op- en aftuigen.
Yep, in Den Helder brak ik de gaffelklauw en in Veere ging de giekklauw ter ziele.
Toegegeven, in de twee situaties was het helemaal mijn fout maar zonder die mastkraag was er geen averij geweest.
Het kraagje heb ik verwijderd, ervaring zal uitwijzen of er iets in de plaats moet komen.
4 – De roeiriemen waren net iets te dik in diameter. Het zijn van oorsprong twee van de vier exemplaren die ik 25 jaar geleden maakte voor Bertha 1. En die nooit gebruikt werden.
Recent haalde ik ze van onder het stof en gaf ze een flinke vemagerings-kuur aan de helft kant roeiblad.
U voelt het komen; Daarbij stomweg vergeten of de kant handgreep wel past in de roeidol !
Diepe zucht en opnieuw schaven, schuren, lakken, schuren enzovoort.
5 – Het kantelroer mist een ophaallijn.
Jawel het houten roerblad drijft omhoog met het neerhaal-lijntje los maar een ophaallijntje is gewoon handig al was het maar tijdens het in- en uit het water halen van de boot.

Hier onder wat foto’s van de wegers dienstig om lijnen aan vast te maken.
Gebogen gelamineerde eiken latjes op blokjes.
Ze zien er voor de hand liggend uit maar waren in de praktijk bijzonder tijdrovend om te maken … zoals altijd.